Genel Araştırma

Bitkilerin yapısında bulunan temel dokuda birbirinden farklı özelliklere sahip parankima, kollenkima ve sklerenkima hücreleri vardır. Temel Doku; Parankima Kollenkima Sklerankima Parankima Bir bitkide her organın yapısında bulunan ve bitkinin temel yapısını oluşturan doku çeşididir. Parankima hücreleri genellikle canlı, ince çeperli ve bol sitoplazmalıdır. Parankimaya ait olan hücreler olgunlaştıklarında bile canlılıklarını koruyabilir. Ancak ağaç kabuklarında olduğu gibi, zamanla canlılıklarını kaybeden parankima hücreleri de vardır. Parankima dokusu ihtiyaç durumunda sekonder meristeme dönüşür. Yaptıkları görevlerine göre parankima dokusu; özümleme, havalandırma, iletim ve depo parankiması olmak üzere dörde ayrılır. Özümleme parankiması; yaprağın mezofil tabakasında, genç dallarda ve gövdede bulunur. Bol kloroplastlıdır. Fotosentez yaparak bitkinin ihtiyacı olan besinlerin üretilmesini sağlar. Depo parankiması; gövde, yumru, meyve, tohum gibi organlarda bulunabilir. Farklı bitkilerde bazı maddelerin depolanmasını sağlar. Örneğin: kaktüste su, pancarda şeker v.b. ÖNEMLİ BİLGİ: Parankima dokusu, bitkilerin çevre koşullarına uyumunu sağlamak için her türlü değişime uğrayabilen hücrelerden oluşur. Havalandırma parankiması; su ve bataklık bitkilerinde yaygın olarak bulunur. Bu bölgelerde toprakta az oksijen vardır. Havalandırma parankiması hücrelerinin arasında biriktirilen hava, toprağın derinliklerindeki kısımların oksijen ihtiyacının karşılanmasında kullanılır. İletim parankiması; özümleme parankiması ile iletim dokusu arasında besin maddelerinin iletimini sağlar. Kollenkima (Pek Doku) Büyümekte ve gelişmekte olan bitkilerin özellikle genç gövdelerinde, yaprağın orta damarında, çiçek ve yaprak saplarında bulunan doku çeşitidir. Bitkilere eğilme, bükülme ve çarpmaya karşı destek sağlayan, çeperi kalınlaşmış hücrelerden oluşur. Bu hücrelerin boyları enlerinden fazladır. Kollenkima hücrelerinin çeperlerindeki kalınlaşma, selüloz ve pektin birikmesiyle gerçekleşir. Selüloz moleküllerinin oluşturduğu kalınlaşmalar hücre köşelerinde görülürse köşe kollenkiması, çevreye paralel teğetsel çeperlerde görülürse levha kollenkiması adını alır. Sklerenkima (Sert Doku) Sklerenkima dokusunun hücreleri; ince, uzun ve kalın çeperlidir. Sklerenkima hücrelerinin çeperleri ince iken sitoplazmaları bulunur ve canlıdırlar. Ancak çeper kalınlaştıkça madde alış verişi durduğu için hücreler ölür. Dokuyu meydana getiren hücrelerin çeperleri selüloz ve lignin gibi maddelerin birikmesi ile kalınlaşmıştır. Sklerenkima dokusunda; boyları ve enleri birbirine eşit, çeperleri çok kalın hücrelere taş hücreleri denir. Sklerenkima dokusunda ayrıca mekik şeklinde lifli hücreler bulunur. Bu lifli hücreler bitkinin esnekliğinini artırırlar. Çekmeye karşı oldukça dayanıklıdırlar.