Oksijenin Sucul Canlılara Etkisi

Sucul canlılar oksijen gereksinimlerine veya ihtiyaçlarına göre üç grupta toplanabilir. Bunlar;

·         Zorunlu anaerob

·         İstemli anaerob

·         Zorunlu aerob

Zorunlu anaerob (Oksijensiz) organizmalar genellikle dipte çamur içinde yaşayan sülfo bakterilerdir. Bunlar gerekli enerjiyi  ortamda ki organik maddelerin parçalanması sırasında sağlarlar. Bazı bakteriler. Hem bu yolla hem de biyo kimyasal olaylardan çıkan oksijenden yararlanabilirler. Bu gruba da İstemli anaeroblar dahildir.

Zorunlu aerob (Oksijenli) olanlar ise doğrudan ortamda ki çözünmüş oksijeni kullanmak durumundadırlar. Bunlar oksijene olan gereksinimlerine göre de az veya çok oksijen aralığında  yaşayabilmelerine göre gruplandırılır.

Sucul canlılar yaşadıkları ortamın oksijenine göre hareket ederler. Oksijen azalır ise gereksinimleri olan oksijenin olduğu yere doğru hareket ederler. Sesil formlar çeşitli organelleriyle su da akıntılar oluştururlar. Dip çamuruna gömülü yaşayanlar ise tünellerinde değişiklik yaparak ortamın oksijen durumunu ayarlamaya çalışırlar. Oksijen yetersizliğine karşı Hayvanlarda görülen diğer bir davranış şekli balıklarda olduğu gibi yüzeyde toplanmaktır. Oksijence fakir ortamlarda yaşamaya alışmış canlılar bu dönemleri  metabolik aktivitelerini azaltarak  uyum sağlarlar. Böyle yerlerde yaşayan canlılarda bulunan solunum pigmentlerinin (Hemoglobin, hemosiyanin) ortama uyum sağlamada önemli rolleri vardır.

Belli hacim (1 lt) , süre (5gün) ve sıcaklıkta (20°C) suda bulunan aerobik bakterilerce  tüketilen oksijen miktarına biyolojik oksijen gereksinimi (BOD) denir. Su içerisinde bulunan tüm canlı ve cansız maddelerce tüketilen oksijen miktarı ise kimyasal oksijen olarak tanımlanır (KOD) ve su da kirlenmenin bir indeksi olarak kullanırlır.

Karbondioksit:

Sucul canlılar için oldukça önemli olan karbon dioksit atmosferde  çok düşük yoğunlukta bulunduğu halde suda yüksek çözünürlüğü nedeniyle oldukça fazladır. Doğal suların canlılar için uygun bir çevre oluşturmasında karbondioksitin bazı önemli özelliklerinin rolü vardır.  Bunlardan birisi karbondioksitin sucul ortamın çok çabuk asidik ve bazik olmasını tamponlayıcı etkisidir. Diğeri sucul canlıların biyolojik olayları düzenlemedeki rolüdür. Örneğin bazı bitkilerin tohum gelişmesi, büyümesi ve benzeri gibi olaylar karbondioksit yoğunluğuna bağlı olarak değişir. Solunum, oksijenin kanla taşınması gibi çeşitli hayvansal olaylar. Karbondioksit ile ilgilidir. Bunlardan başka ve daha önemlisi karbondioksitin karbon kapsamasıdır. Karbon çeşitli elementler arasında çok yönlü olanlardan birisidir. Nükleer yapısı bir çok elementle bileşik yapmaya uygundur.  Karbondioksit doğal sulara ya doğrudan atmosferden difüzyonla geçer veya göl dibindeki organik maddelerin bakteriler tarafından ayrıştırılmasından oluşturulur. Veya bitki ve hayvanların solunumunda yan ürün olarak suya karışır. Bitkilerden sağlanan karbon dioksitin büyük bir kısmı geceleri foto sentez olmadığı zaman kazanılır.  Göl veya nehre akan veya kaynayan dip suları karbon dioksit taşıyabilir. Bunun miktarı yer altı kayalarının kimyasal yapısına veya humuslu topraktaki ayrışmanın derecesine bağlıdır. Suyun içinde bulunan asitler ve çeşitli karbonat bileşikleri kimyasal reaksiyonlarla karbondioksit oluşmasını sağlar. Bundan başka yağmur, atmosferden düşerken bazı gazları eriterek göl veya diğer sulara karışır.

Yağmur, çürümelerle oluşan karbondioksitli topraktan süzülürken karbondioksit ve su arasında meydana gelen reaksiyon sonucu karbonik asit oluşur.  Eğer bu zayıf asit kalsiyum karbonat gibi karbonatlı kayalara rastlar ise kalsiyum karbonat, kalsiyum hidrokarbonata çözünür.  Bu eriyik ortamda belli bir miktar serbest ya da dengede karbondioksit bulunduğu sürece sabit kalır. Canlıalr substratta ki kalsiyum karbonattan doğrudan faydalanamaz ancak kalsiyumun çözünmüş formlarını kullanırlar.