Mikoloji nedir? Mikoloji Genel Bilgiler

Mantarlar; ökaryotik ,filamentli (ipliksi), hücre duvarına sahip, hareketsiz, fotosentetik pigment içermeyen, heterotrof (Saprofititik, Parazitik, Simbiyont). Gerçek bir nükleusları vardır. Diğer ökaryotik canlılardan farklı olarak sert bir hücre duvarı bulundururlar. Bu açıdan, bakterilere benzerler. Hücre duvarında peptidoglikan değil; kitin (ardışık dizilmiş N-asetil glukozaminler), mannan, glukan ve
diğer sellülozik maddeler vardır. Tümü gram pozitif boyanır; L formları da protoplast şeklindedir. Cryptococcus neoformans kapsül bulundurur. Tüm mantarlarda endoplazmik retikulum, golgi cihazı ve mitokondriyonlar bulunur. Sitoplazmik zarda, memelilerdeki kolesterolün aksine, ergosterol içerirler. Basit bileşikler (a.a., monosakkaritler gibi) sitoplazmik membrandan geçebilir. Yüksek molekül ağırlığına sahip bileşikler sindirim enzimleri ile monomerlerine ayrılırlar. Kullanmadıkları tek organik molekül METANdır. Şekil, davranış ve hayat devri bakımından birbirine uymayan çok sayıda organizma içerirler. Bir kısmı sucul (tatlı su ve denizlerde) büyük bir kısmı toprakta ve ölü bitkisel atıklarda yaşarlar.

Tıbbi önemi olan mantarlar antibiyotik eklenmiş Sabouraud veya patates dekstroz agarda, tercihen asidik pH’ta kolayca üretilebilir. Hiçbir mantar zorunlu anaerop değildir. Mucor gibi Zygomycetes sınıfı mantarlar fakültatif anaeropken, çoğunluğu aeroptur. : Bu kaynak drtus.com’da yayınlanmaktadır.

YARARLI FAALİYETLERİ

Hayvansal ve bitkisel atıkları çürütülmesi, elementlerin serbest bırakılmasını sağlama, peynir eldesi (Rokufort, Kamembert gibi),a ntibiyotik eldesi (Penisilin), bazı vitaminlerin eldesi(Thiamin,Biyotin vs), enzim (Amilaz gibi) ve hormon (Gibberellin gibi) eldesi, ekmekçilikte, şarap, bira gibi fermente ürünlerin eldesinde sıklıkla kullanılmaktadırlar.

ZARARLI FAALİYETLERİ

Hastalık etmenidirler, yiyecek ve gıdaların bozulmasında oldukça sık rastlanırlar ve büyük kayıplara yol açarlar, Ergotizm (Claviceps purpurea çavdarda çavdar mahmuzu hast. etmenidir ve hastalıklı çavdarlardan yapılmış unla beslenen insan ve hayvanlarda ergotizm denen hast. yol açarlar. Ergot içindeki alkoloidlerin damar daraltma ve kasları kasma özelliğinden dolayı yüksek dozlarda alındığında gangrene neden olup ölüme sebep olabilirler), toksinleri (özellikle mikotoksinler, aflotoksinler) büyük zehirlenme etmenleridirler. Günümüzde fungus gruplarının toksinleri üzerinde yapılan çalışmalar oldukça büyük önem taşımaktadır.

MANTAR TOKSİNLERİ

Mantarların hücre duvarı bakterilerden farklı olduğu için, bunlar gibi endotoksinleri yoktur. Bazı büyük mantarlar amanitin, falloidin ve ergotamin gibi toksik maddeler salgılayabilmektedirler. Bu toksinler, bakteriyel tipte ekzotoksinler değildir. Bu toksinleri üretebilen mantarların yenmesi sonucunda insanlarda mikotoksikoz (mantar zehirlenmesi) gelişir. Amanitin ve falloidin ciddi düzeyde hepatotoksik maddelerdir. Karaciğer nekrozu ile ölüme neden olabilirler. Bir küf mantarı olan Aspergillus flavus tarafından üretilen aflotoksin ise karaciğerde epokside metabolize edilir. Bu madde karaciğer için güçlü bir karsinojendir.

ANTARLARIN ÜREMESİ, SPOR, KONİDYUM

Mantarların üreme formları spor veya konidyadır. Genelde her ikisine birden mantar sporları denir. Seksüel üremede mayoz sonucu seksüel sporlar, aseksüel üremede ise mitoz sonucu aseksüel sporlar (konidyumlar ve sporanjiyosporlar) gelişir.

Mantar sporlarından önemlileri şunlardır: • Seksüel sporlar: Zigospor, askospor (askus=kese), bazidyospor, oospor.

• Aseksüel sporlar:

Konidyum: Blastokonidyum, artrokonidyum, klamidokonidyum, makro ve mikrokonidyum.
Sporanjiyospor: Zygomycetes sınıfındaki küf mantarları Candida, Blastomyces, Histoplasma, Coccidioides, Microsporum, Sporothrix cinsi gibi tıbbi önemi bulunan mantarlar, insanlarda sadece aseksüel üreme özellikleri söz konusu olan Fungi Imperfecti (Deuteromycotina) sınıfı içinde yer almaktadır.