Solucan Gübresi ve Üretimi (2)

Önsöz

Solucan gübresi ile alakalı 2. Yazımda üretim aşamaları, tesis kurmak, maliyet ve Türkiye’deki geleceğine değineceğim. İyi okumalar…

(3. yazımda'da Kırmızı kalifornia solucanı tespiti, kurumsal olabilmek için gerekli belge ve izinlere değineceğim)

GÜBRENİN ÜRETİMİ  &  TESİSİN KURULUMU

ÜRETİM

• Solucan gübresi katı(toz) ve sıvı formlarda üretilebilmektedir.
• Üretimde ilk değinilmesi gereken husus ortam şartlarını stabilizasyonudur.
• Solucanlar narin canlılar oldukları için ortam sıcaklığının 7 derecenin altına 40 derecenin üzerine çıkmaması (ideal 20 derece),pH ın 7-8 arasında olması,güneşe direkt maruz kalmamaları, yaşadıkları ortamın neminin %80 dolaylarında olması gerekmektedir.
• İkinci önemli husus ise kompost yani solucanların mamasıdır.
• Kompost içerisinde %80 büyükbaş hayvan atığı ve %20 organik atık bulunmalıdır. (İlk yazımızda’da değindik)
• Organik atıklardan en çok tercih edilenleri; yumurta kabuğu,muz kabuğu,çay posası, talaş,kağıt vb. olmalıdır. Meyve atıkları yazın sinek oluşturduğu için pek tercih edilmez.
• Narenciye asla komposta katılmamalı aksi takdirde kompostun pH değerini düşürüp, solucan katliamına yol açabilir.
• Solucanların en sevdiği besin maddesi çay ve kahve posalarıdır. Bunların eldesi oldukça basittir çevre kahvehane ve çay ocaklarına bidonlar dağıtılır ve haftalık olarak atıklar toplanır.
• Bu kompost maddesi kışları 60 yazları 40 gün içerisinde fermante olmaktadır.
• Fermantede yaklaşık 70 derecede belli bir süre kompost yakılır  ve sonra serilir. 15 gün içerisinde hazır olmuş olur.
• İşin sırrı ‘’kompost kalitesi’’nden geçmektedir ve üzerinde durulması gereken bir konudur.
• Ticari noktada satış gerçekleştirirken solucan gübresinin kalitesi aşırı önem kazanır. Çünkü bu direkt verime yansır diğer yan sanayi üretim gübrelere göre farkını ortaya koyan firmalar başarılı olmaktadır.
• Ortam şartları ve kompost bu işin % 80ini oluşturur.

Resim 1:Isıl İşlem Cihazı

• Sıvı solucan gübresinin içerisinde bolca sölom sıvısı ve antimikrobiyal maddeler bulunur.
• Sıvı solucan gübresinin faydalarından ilki makinalaşmış sistem ile tarlayı hızlıca gübrelemede kolaylık sağlar. İkinci ve önemli özelliği ise böcek kaçırıcı etkisi olmasıdır. Yani çiftçi DDT gibi böcek ilaçlarını kullanacağına organik ve zararsız olan sıvı solucan gübresini kullanmaktadır.
• Bu şekilde dokuda bu tür ziraai ilaçlar birikmemiş ve çeşitli hastalıklara davetiye çıkarmamış oluruz.

Solucanlar nerede barınmakta ?

1.      BOX (Kutu)

• Kutular genellikle solucanın çoğaltılma işleminin gerçekleştirildiği yerlerdir.
• Ancak tabi ki buradan da önemli miktarda gübre getirisi elde ediyoruz.
• Örneğin 1,25 metre/ 1,25 metre bir kutu içerisinde 20-22 bin civarı solucan barındırabilir. 3 ayın sonunda bu solucanlar yaklaşık 500 kg lık gübre üretebilirler.
• Kutuların alt tarafına yerleştirilen musluk ve sistem ile sıvı gübre toplanabilir.

Resim 2: Box ( Doğasol/Eskişehir)

2.      SAS (Sürekli Akış Sistemi)

• Bu sistem daha mekanize olmuş bir sistemdir.
• Genel olarak 12 metre uzunluğa ve 1.5 metre genişliğe sahip olan bu sistem içerisinde 2 milyona yakın solucan barındırabilmekte.
• Özel bıçak sistemi ile her 15 günde bir kesim yapılır ve gübre hazır hale getirilebilir.
• Sürekli yukarıdan beslenen solucanlar yukarı doğru ilerler ve alt katmanda kalan solucan gübresi 5 cm şeklinde bloklar halinde kesilir.
• Kutularda çoğaltılan solucanlardan SAS’lara ekleme yapılabilir.
• SAS’ların içinden borular yardımıyla ısı taşınabilir. Yani SAS içerisinin iklimlendirilmesi yapılabilir.
• Üretimde büyük hız ve destek sağlar.

Resim 3: SAS (Sürekli Akış Sistemi)       (Doğasol/Eskişehir)

[Diğer tarafta gözüken sepetlerin içerisinde solucan   maması bulunmakta burada amaç solucanları bu sepetlere çekip onları saf şekilde elde etmek. Solucan satışı amacıyla yapılır. ]

3.      SERME

• Bu yöntem pek önerilmeyen ama bilinmesi gereken bir yöntemdir.
• Önerilmemesinin sebebi solucanların biyolojik olarak dikey hareket etme eğilimdeki canlılar olmasıdır. Ayrıca neme doğru göç ederler çünkü nem olmazsa yaşayamazlar.Burada suni yönlendirme olduğu için solucanlar strese girebilmektedir.
• Yöntemde yere kompost serilir. Solucanlar üzerine eklenir ve yukarıdan sulama sistemi ile solucanlar yan yan şekilde hareket ettirilir. Bu da ürünün kalitesinin düşmesine sebep olur. Çünkü solucanın doğasına aykırıdır.

Önerilen sistem Box ve SAS sistemleridir.

Resim 4: Serme Üretim (Argesol/Balıkesir)

Bazen gübre içerisine yabancı maddeler karışabilir (Çakıl ,taş, artık vb.)  bu gibi durumlar için bir’de sanayi tipi veya inşaatlarda kullanılan elekler alınması gerekir.

Resim 5: Elek (özel yapım) (Doğasol/Eskişehir)

TESİSİN MALİYETİ

v  Örneklendirme Balıkesir’de ziyaret edilmiş Argesol firmasından alınan bilgilere göre yapılacaktır.

• Daha öncede bahsedildiği gibi Box,SAS,Elek gibi sistemlerden bahsedeceğiz.
• 20 metre/1,5 metre ölçülerinde bir SAS sistemi ortalama 4-4,5 ton gübre üretim kapasitesine sahiptir. Bazı modifiye özellikler ile fiyatı 28.000 TL civarındadır. Başlangıç için bir adet alınması yeterlidir. SAS sistemlerinin fiyatları içerdikleri özelliklere göre 20.000-35.000 TL arasında değişmektedir. Bu gibi malzemeler demir doğrama firmalarından elde edilir.
• Metrekare hesabı yapıldığında ortalama metrekaresi 650-750TL arasına gelmektedir. Yani boyut azaltılıp daha makul bir seviyeye getirilebilir.
• Diğer bir husus Box üniteleridir. Minimum ihtiyaç  5 adettir.
• Box’ların ölçüleri 1.25 metre/1.20 metre olup bu firma dahilinde fiyatı 207 TL + KDV dir.
• Bu boxlara alternatif olarak da Su tankları örnek verilebilir. Bunların 2.el maliyetleri oldukça ucuzdur. 50-100TL arası ancak bunlar daha sonra gübre eldesi için elverişli değillerdir.
• Elek sistemleri ise yine bu tip firmalardan yaptırılıp 2500-3000 TL arasında olabilir. Bunun için de yine alternatif, inşaat elekleri bulunmaktadır.
• Bizim planımız dahilinde 5 Box,1 SAS ve 1 elek sistemi için gerekli alan 250-300 metrekarelik bir kapalı alan gerekmekte. Tabi daha sonra ekstra alana ihtiyaç olacak çünkü sayıları katlanarak artacak.
• Bu kapalı alanın özellikleri şöyle olmalıdır. Aşırı ısınmamalı,aşırı soğumamalı en direkt şekilde açık alanlardan içeri güneş ışığı girmemeli, rutubet ve nem olmamalı, havalandırma ve iklimlendirme sistemi bulunmalıdır.
• Kompost ve Solucan gübrelerinin işlemleri için açık bir alana da ihtiyaç duyulmaktadır.

NOT: Bu fiyatlar kullanılan çelik malzemeye göre sistemde örneğin çalışan motorun ve bandın gücüne göre değişkenlik gösterir. Ayrıca üretici firma ve sanayii kuruluşlarıda farklı fiyatlar sunmaktadır.

TÜRKİYE’DE SOLUCAN GÜBRESİ VE GELECEĞİ

Türkiye’de şu sıralar aşırı derece popüler olan bu yeni iş kapısının ülke çapında ve uluslararası çalışan sayılı birkaç firma bulunmakta. En büyük üretimi bu Ege ve Trakya bölgeleri üstlenmekte olup, küçük çaplı üreticeleride unutmamak lazım sayıları her geçen gün artan bu üreticiler’de bu ihtiyaca destek veriyor. Ancak Türkiye genelinde şu an ihtiyacın ancak %10 kadarı karşılanmakta olduğu söyleniyor. Ayrıca hükümetin çıkarttığı kanun ile terör ve diğer etkenler sebebi ile nitratlı gübre kullanımını yasaklamaya çalışmakta buda solucan gübresi satışlarında aşırı bir artışa sebep vermektedir. Gelecekte bu sektörün tarımı ve ülke geleceğini sırtlayacağı düşünülmektedir.

Teşekkür:  Fotograf-bilgi ve hoşgürülü misafir perver davranışlarından ötürü Doğasol/Eskişehir (http://www.dogasol.com/) ve Argesol/Balıkesir (http://argesol.com/) firmalarına sonsuz şükranlarımı sunmaktayım.

Kaynakça;

•      http://solucangubresi.web.tr/temel-bilgiler/solucan-gubresi-uretim-tesisi-kurulumu-ornek-proje.html (örnek proje)

•      https://www.youtube.com/watch?v=NtCzS37Tffg (SAS çalışma şekli-video)

•      https://www.youtube.com/watch?v=APD8kXpMPVQ (SAS dan gübre eldesi-video)

•      Eskişehir Doğasol Farm dan fotograf ve bilgiler kullanılmıştır.

•      Balıkesir Argesol firmasından fotograf ve çeşitli bilgilere yer verilmiştir.

•      solucangubresi.web adresinden çeşitli bilgilere yer verilmiştir.