Kıkırdak Doku Özellikleri ve Çeşitleri

Kıkırdak doku, hücreler ve hücreler arası maddeden meydana gelmiştir. Hücreler arası madde; kollojen veya elastik fibriller ve dokuya sertlik veren kondrin maddesinden oluşur. Kıkırdak doku hücrelerine kondrosit adı verilir.

Kıkırdak dokunun hücreleri, ara madde içerisinde kapsüllere yerleşmiş olarak bulunur. Kondrositler kapsüller içerisinde tek tek ya da gruplar halinde bulunabilir.

NOT: Kıkırdak dokuda, kan damarı bulunmadığı için besin ve oksijen bağ dokudan difüzyonla alınır.

Kıkırdak Dokunun Görevleri

• Canlıların vücut yapısında bulunan burun ve kulak gibi kısımlara şekil vermektedir.

• Trake, bronş, östaki borusu ve benzeri organ yapılarının içerinde yer almak ve şekilleri üzerinde etkili olmak.

• Kemiklerin eklemleri arasında yer alan yapıların darbe alması veya herhangi bir hastalık veya durumundan dolayı şekil bozukluğuna uğraması durumunda gerekli yardımı kıkırdak doku yapmaktadır.

• Ayrıca eklemler arasında bulunan kemiklerin kaygan olup hareket etmeleri için uygun ortamn hazırlanmasını sağlamaktadır.

• Kemikleşme olayında kıkırdak doku önemli bir faktördür. Yani kemiklerin boydan büyümesini sağlar ve bunun yanı sıra bu durumun gerçekleşmesi için ortam hazırlar.

KIKIRDAK DOKU ÇEŞİTLERİ ve GÖREVLERİ

Hiyalin kıkırdak

Hücreler arası maddesi şeffaf ve camsı yapıda, kollagen fibrillerden oluşmuştur. Çekilmelere karşı dayanıklıdır. Embriyo iskeletinde, ergin memelilerde kaburga uçlarında, soluk borusunda, burunda ve eklem başlarında hiyalin kıkırdak bulunur.

Elastik kıkırdak

Bol elastik fibril bulunduran kıkırdak doku çeşitidir. Kemikleşme görülmez. Kulak kepçesi, kulak yolu ve östaki borusunda bulunur.

Fibröz kıkırdak

Basınç ve çekmeye karşı çok dayanıklıdır. Ara maddede kollajen lifler boldur, ancak kıkırdak hücresi azdır. Omurlar arası disklerde ve köprücük kemiği gibi kemiklerin oynar eklem bölgesinde bulunur.

ÖRNEK SORU

“İnsanlarda, temel bağ dokusu bağışıklığın sağlanmasında etkilidir.” yargısını kuran bir bilim insanı, bağ dokuyla ilgili;

I. Hücreler arası maddenin fazla, hücre sayısının ise az olması

II. Dokuyu oluşturan makrofaj hücrelerinin fagositozla mikropları yemesi

III. Kanın damarda akarken pıhtılaşmasını engelleyen heparin maddesinin, bu dokuya ait mast hücreleri tarafından üretilmesi

Şeklindeki özelliklerden hangilerini hipotezine kanıt olarak gösterebilir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) II ve III

Çözüm ..

Bağışıklık vücuda zarar veren veya zararlı olabilecek olan organizmaların yok edilmesi olarak tanımlanabilir. Buna göre, bağ dokuda bu olaya etki eden özellikler aranmalıdır.

Bağ dokuyu oluşturan makrofaj hücrelerinin mikrop yemesini bu hipoteze destek olarak kullanabiliriz. Çünkü, bu olay vücudun zarar görmesini engellemeye yönelik olarak yapılmaktadır. Sorunun şıklarında verilen diğer özellikler bağ doku için geçerli olsa bile, bunların bağışıklıkla doğrudan bir ilgisi yoktur.

Cevap B