İlkel aletlerden modern tasarıma kadar geçen sürede ne oldu?

İlkel aletlerden modern tasarıma kadar geçen sürede ne oldu? Hangi ihtiyaçlar motive etti bizi. Sadece sanayi devrimleri, kapitalizm ya da askeri ihtiyaçlar mı nedeni?

Şafak Özen, Şimdi yazdı:

İlkel aletlerden modern tasarıma kadar geçen sürede ne oldu? Hangi ihtiyaçlar motive etti bizi. Sadece sanayi devrimleri, kapitalizm ya da askeri ihtiyaçlar mı nedeni?

Sanayi devrimlerini, kapitalizmi ya da askeri ihtiyaçları bu gelişimin sonuçları olarak görmek, daha doğru olur sanırım. Gelişimin nedenleri için en temel motivasyon, adaptasyon olmalı. Nihayetinde ilkel aletlerin kullanımı ile birlikte türün çevreye adaptasyonu yeni bir şekilde kazanmış oldu. Hayatta kalma ve türün devamı şansı yükseldi. Böylece artan nüfus yeni ihtiyaçlar doğurdu ve yeni adaptasyonlar gerekti. 

Nüfusun ihtiyaçları söz konusu motivasyonlardan biri olmasına rağmen, bütün süreci tek bir değerde incelemek de yeterli olmayabilir. Nihayetinde evet, hayatta kalmak ve türü devam ettirmek tüm canlılar için en temel motivasyonlar olmalarına rağmen, örneğin oyun oynamak büsbütün farklı bir davranış örüntüsü ortaya çıkartır. Bu davranışı farklı memeli türlerinde de gözlemlemek mümkün. Demek ki, diğer hayvanlar için de söz konusu iki temel motivasyonun dışında süreçler de var.

Basitçe, karşılaşılan ihtiyaçlar için üretilen her yeni çözüm, yeni ihtiyaçları da doğurur. Çünkü her çözüm, türün çevreyle etkileşiminde değişim yaratır. Bunun en güncel örnekleri, günlük kullanıma sunulan teknoloji ürünleridir. Örneğin cep telefonları, günlük hayata sokulmadan önce bir ihtiyaç değilken, insanların iletişim becerilerini güçlendiren bir çözüm olarak ortaya çıktıklarından beri, sosyal yaşamımız için temel bir ihtiyaç haline geldiler. Bundan sonra daha gelişmiş cep telefonlarının üretimi ve onların satın alımı için motivasyonlarımız gelişti. Bu motivasyonun farklı ve daha karmaşık ihtiyaçlara evrileceği de aşikar.

Aletler de evrim geçirdiler aslında. Önce taş sopa gibi tek parçadan oluşuyorlardı (tek hücreliler), sonra mızrak balta gibi birkaç parçadan oluşmaya başladılar (çok hücreliler), sonra bazı yuvarlakımsı yassı aletlerin bayırdan aşağı düzgünce yuvarlandığı farkedildi ve o aletleri başka amaçlarla kullanmaya başladık (doğal seçilim), bu sayede yeni bakış açıları geliştirip farklı olanaklar ve kombinasyonlarla başka başka aletler denedik hiç durmadan (mutasyonlar), aralarından bazı aletler çok işimize yaradı ve onları hayatımızda tuttuk ve nesiller boyu hep ürettik (kalıtım), sonra bu kullanışlı aletleri daha fazla ve hızlı şekilde üretmek için fabrikalar kurduk (üreme/çoğalma), bazıları zamanla artık işimize yaramaz oldu ve onları artık kullanmaz olduk (neslin tükenmesi), sonra bu aletlere birer kimlik kazandırmaya başladık ve onları süsledik ambalajladık (ego/benlik), aletlerimiz öyle gelişmişti ki artık bizim yapamadığımız işleri yapmaya başladılar (zeka/akıl)..., bundan sonrası artık bilim kurgu; Sonunda bu aletler kendi bağımsızlıklarını ilan ederek onları yaratan doğadan yani bizden ayrıldılar ve bizden uzakta kendi koydukları bambaşka kuralların ve kanunların egemen olduğu bize tamamen zıt bir düzende yaşamaya (işlemeye) devam ettiler, ihtiyaçları oldukça bizi kullandılar, bize kötülük ettiklerini düşündükçe bizi koruma altına aldılar, bizi bazen sevdiler bazen bizi hor gördüler, ama her zaman sömürdüler. Biz onların "doğası" olmuştuk, onlar da bizim "insanımız".

Jared daemon ın tüfek, mikrop ve çelik kitabınıı öneririm bu konularda her soruya cevap niteliğindedir.

Mehmet Yıldırım, Şimdi yazdı:

Jared daemon ın tüfek, mikrop ve çelik kitabınıı öneririm bu konularda her soruya cevap niteliğindedir.

Benim bu konuda önemli bulduğum kısım şuydu: Çoğu icat, tam olarak nerede kullanılacağı bilinmeden yapılıyor. Haliyle çoğu da (o devirde) bir karşılığı olmadığı için çöpe gidiyor. Buhar makinası da ısı enerjisini harekete çeviriyordu, ancak trenlerde kullanılmadan önce birkaç kez yeniden tasarlanması ve "icat edilmesi" gerekti. Watt, buhar makinasını geliştiren kişidir yani, icat eden değil.