Termal Kirlenme Nedir?

Fazla miktarda soğutma suyuna gereksinim gösteren endüstrilerden çıkan suların girdikleri ortamda sıcaklık yükselmesine ve çevre koşullarının değiştirmesine termal kirlenme denir. Termal kirlenme, türlerine göre çok daha yeni bir olgudur. Özellikle büyük çapta enerji üreten toplumlarda bu tür kirlenme büyük boyutlara ulaşmaktadır. Termal kirlenme Türkiye denizlerinde henüz Kuzey Avrupa ve Kuzey Amerika’daki boyutlarda olmamakla birlikte yerel olarak kısıtlı alanlarda etkisini göstermektedir.

Termal kirlenmenin kökeni körfez, akarsular, haliç gibi deniz ortamına, başta elektrik enerjisi üreten tesisler olmak üzere endüstride soğutma suyu kullanımı sonucu ortama bırakılan sıcak suyun vermiş olduğu ısıya dayanmaktadır. Bunun sonucu olarak suyun doğal ortamda sıcaklık artışı, yayılma alanı içerisindeki ekolojik dengenin bozulmasına neden olmaktadır. Çünkü ortamın normal sıcaklık normlarının değişmesi, o alanda yaşamlarını sürdüren bitkisel (flora) ve hayvansal (fauna) organizmaların biyolojik ve metabolik faaliyetlerini etkileyerek ekolojik dengenin bozumasına yol açar. Bu çeşit ekolojik denge bozuklukları ise etki alanındaki ve çevresindeki biyolojik üretimi olumsuz yönde değiştirir.

Termal kirlenmenin başlıca etkilerinden birisi, sıcaklık değişimlerine karşı canlıların gösterdikleri tepkidir. Canlı türleri, ortamdaki sıcaklığa uyumlarına göre genel olarak iki gruba ayrılabilir. Bunlardan birincisi yaşamlarını belirli sıcaklık derece sınırları içerisinde geçirmek zorunda olan stenoterm türlerdir. İkincisi ise yaşamların çok geniş sıcaklık içerisinde sürdüren emiterm canlılardır. Doğal olarak ekosistemdeki koşullara uyum sağlayabilmiş olan stenoterm canlı türleri sıcaklığı tolere edebilecekleri sınırları aşacak şekilde yükselmesi sonucu ya ortamdan uzaklaşacaklar ya da ölme durumunda kalacaklardır. Su ortamındaki sıcaklığın bu şekilde normalin dışında artması, söz konusu ekosistemde yaşayan aerob canlıların yaşamlarını üreme, beslenme, büyüme gibi faaliyetlerini sürdürebilmesi için gereksinim duydukları suda çözünmüş oksijenin azalmasına da yol açar. Buna paralel olarak oksijene daha az gereksinim duyan ve hatta okijensiz ortamda yaşayabilen anaerob canlı türlerinin kütlesel artışı ve bunların zamanla oluşturdukları organik çürüme materyalleri, doğal denge bozukluğunun daha da ciddi boyutlara ulaşmasına neden olur. Sıcak suyun ortama düzensiz ve kesitli olarak bırakılması ise su ortamında oluşmaya başlayan dengelerin yeniden alt üst olmasına, bunun sonucu olarak da ekosistemde yer alan biyomasın kütlesel ölümüne yol açabilir. Sıcaklığın yükselmesi diğer parametreleri etkileyerek ortamdaki canlılara zarar verebilir. Bunlar, sıcaklık artması, sudaki N ve CO2 miktarı azaltır; kemikleşmede önemli rolü olan Ca+2 iyonunu azaltır; bazı maddelerin toksisitesini arttırır; su canlılarında (özellikle bazı balıklarda) hastalıklara neden olur.