Biyomların sınıflandırılması

Yeryüzünün en soğuk ve en yağışlı kutup ve yüksek dağlık alanlarındaki bitki örtüsüne tundra biyomu adı verilir. Tundralar ekolojik üretim yönünden “buz çölü” niteliğindedir. Daha az soğuk ve yer yer daha yağışlı bölgelerde çam ormanları biyomu başlar. Kuzey İskandinavya, Kuzey Kanada gibi soğuk yerlerdeki seyrek ağaçlı çam ormanları tayga olarak da adlandırılır. Daha ılık bölgelerin çam ormanları, örneğin Akdeniz çamları da bu bölgeye girer. Ilıman iklim biyomları arasında, yağış alma sırasına göre çöl biyomu, step ve savan biyomu ve yaprak döken ağaçlardan oluşan geniş yapraklı orman biyomu sayılabilir. Bu biyomların birbirinden ayrımı ise her zaman kesin değildir. Örneğin 20-30 cm yağış alan, yıllık sıcaklık ortalaması 15 santigrat derece olan bölgelerde orman tipleri ve step habitatlar birbirleriyle çakışabilir. Biyomlar hakim bitki örtülerine göre tanımlanırken, bölgede bulunan diğer bitki ve hayvan topluluklarını da içerirler. Benzer biyomlar benzer tür topluluklarına sahip olabilirler mi? Örneğin Amazonlar’daki yağmur ormanları ile Afrika’daki yağmur ormanları arasındaki benzerlikler nelerdir? Her iki bölgede gözlenen yapısal özellikler aynı olmasına rağmen, tür kompozisyonları hissedilir şekilde farklıdır. Yapısal özelliklerdeki benzerlikler, örneğin çok katlı bitki örtüsü, çok sayıdaki tür sayısı, yüksek sıcaklık ve nem sonucunda hızlı biyolojik ayrışma, farklı kıtalardaki tropik yağmur ormanlarının aynı tip biyom olarak sınıflandırılmasını sağlamaktadır. Unutulmaması gereken en önemli nokta biyomların kara tür toplulukları için geçerli bir sınıflandırmanın ürünü olduğudur. Nişler ve habitatlar biyomları şekillendiren faktörlerdir. Karasal biyomların dağılımını belirleyen en önemli etmenler ise sıcaklık ve yağıştır. Karasal tür topluluklarını açıklamak için kullandığımız biyom ifadesini deniz tür toplulukları için de kullanabilir miyiz? Deniz ve tatlı su ekosistemlerinde, kara ekosistemlerinde olduğu gibi coğrafi sınırlarla belirlenecek biyomlar yoktur. Deniz ekosistemlerinin tipik tür toplulukları genellikle derinliğe bağlı olarak değişim gösterir. Derin denizlerde sanıldığının aksine cansız bölgelerin olmadığı ve çok derin denizlerde yer kabuğundan sızan sülfür ile yaşayan bakterilerin ve onlar üzerinden beslenen omurgasızarın olduğu bir bölge olduğu keşfedilmiştir. Bu bölgelerdeki birincil üretim fotosentezle değil bakterilerin gerçekleştirdiği kemosentezle şekillenir. Bu bakteriler haricinde tüm diğer derin deniz tür toplulukları yüzey sularından ağır ağır dibe çöken bitki ve hayvan kalıntılarıyla beslenir. Bazı Özel Tür Toplulukları: Biraz önce bahsettiğimiz sınıflandırmaya uymayan tür toplulukları sulak alanlar, haliç veya nehir ağzı tür toplulukları, lagünlerdeki tür toplulukları ve mercan kayalıkları olarak adlandırılabilir. Bunlar arasında özellikle sulak alanlar ve kıyı sulak alanları, lagünler Türkiye sınırları içinde dikkat çeken habitatlardır. Birçok tür topluluğunu bünyesinde barındıran bu alanlar aynı zamanda koruma öncelikli alanlar olarak da sınıflandırılmaktadır